Το Ψηφιακό Διαβατήριο Προϊόντος, γνωστό ως Digital Product Passport (DPP), αποτελεί μία από τις πιο ουσιαστικές παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται, τεκμηριώνονται και αξιολογούνται τα προϊόντα που τοποθετούνται στην αγορά. Για τον κλάδο των δομικών υλικών και των χρωμάτων, το DPP δεν έρχεται ως μια αφηρημένη ψηφιακή έννοια ή ως ένα ακόμη κανονιστικό “κουτάκι”. Αντίθετα, λειτουργεί ως ο μηχανισμός που επιχειρεί να ενοποιήσει, σε μία ψηφιακή δομή, όλη την πληροφορία που σήμερα είναι κατακερματισμένη σε τεχνικά δελτία, πιστοποιήσεις, δηλώσεις απόδοσης και περιβαλλοντικές μελέτες.
Η εισαγωγή του DPP συνδέεται άμεσα με τον Κανονισμό Ecodesign for Sustainable Products (ESPR) και εντάσσεται στη γενικότερη στρατηγική της Ε.Ε. για τη μετάβαση προς μια πιο διαφανή και κυκλική αγορά προϊόντων. Στο νέο αυτό πλαίσιο, η διαθεσιμότητα αξιόπιστων και συγκρίσιμων δεδομένων δεν αποτελεί απλώς τεχνική διευκόλυνση, αλλά προϋπόθεση συμμόρφωσης και, σταδιακά, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Για τα δομικά υλικά και ειδικότερα για τα χρώματα, το DPP αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Ο κλάδος διαθέτει ήδη υψηλό επίπεδο τεχνικής και κανονιστικής τεκμηρίωσης. Υπάρχουν τεχνικά δελτία, δελτία δεδομένων ασφαλείας, σήμανση CE, δηλώσεις απόδοσης, καθώς και περιβαλλοντικές δηλώσεις προϊόντος. Το ζήτημα δεν είναι η έλλειψη πληροφορίας, αλλά το γεγονός ότι αυτή η πληροφορία είναι στατική, διάσπαρτη και συχνά αποκομμένη από το πραγματικό πλαίσιο χρήσης του προϊόντος. Το DPP έρχεται να λειτουργήσει ως η ψηφιακή ραχοκοκαλιά που συνδέει αυτά τα δεδομένα, καθιστώντας τα προσβάσιμα και αξιοποιήσιμα σε όλη την αλυσίδα αξίας.
Στην πράξη, ένα Digital Product Passport για δομικά υλικά και χρώματα δεν είναι ένα απλό αρχείο ή μια ψηφιακή “ετικέτα”. Πρόκειται για μια δυναμική ψηφιακή δομή που ξεκινά από τη βασική ταυτότητα του προϊόντος και επεκτείνεται στη ρυθμιστική του συμμόρφωση, την περιβαλλοντική του επίδοση, τις συνθήκες εφαρμογής και, τελικά, τον τρόπο με τον οποίο το προϊόν εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σύστημα καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του. Ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτά η ενότητα της ρυθμιστικής και τεχνικής συμμόρφωσης. Το DPP δεν αντικαθιστά τη σήμανση CE, τη Δήλωση Απόδοσης ή τα ευρωπαϊκά πρότυπα που καλύπτει ένα προϊόν. Αντιθέτως, τα συνδέει σε ένα ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον, διευκολύνοντας τον έλεγχο, την επαλήθευση και την κατανόηση των απαιτήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, η σύνδεση με τον νέο Κανονισμό CPR 2024/3110 αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς το DPP μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο παρακολούθησης της συμμόρφωσης σε επίπεδο προϊόντος και όχι απλώς εγγράφου.
Στο περιβαλλοντικό σκέλος, το DPP δεν φιλοδοξεί να αντικαταστήσει την Ανάλυση Κύκλου Ζωής ή τις Περιβαλλοντικές Δηλώσεις Προϊόντος. Αντίθετα, βασίζεται σε αυτές. Για τα χρώματα και τα δομικά υλικά, το EPD αναμένεται να αποτελεί τον πυρήνα της περιβαλλοντικής πληροφορίας που θα ενσωματώνεται στο DPP, μαζί με δείκτες όπως το αποτύπωμα άνθρακα, η περιεκτικότητα σε VOC και δηλώσεις που σχετίζονται με PFAS ή microplastics, όπου αυτές είναι σχετικές και τεκμηριωμένες. Η ποιότητα και η επιστημονική εγκυρότητα των δεδομένων αυτών θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και την αξιοπιστία του ίδιου του DPP.
Ένα στοιχείο που αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τα χρώματα είναι η πληροφορία που αφορά την εφαρμογή και τη χρήση. Σε αντίθεση με άλλα προϊόντα, η απόδοση ενός χρώματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες εφαρμογής, το πάχος του φιλμ, τη συμβατότητα με το υπόστρωμα και τους κύκλους συντήρησης. Η ενσωμάτωση τέτοιων δεδομένων στο DPP δεν αποτελεί απλώς τεχνική λεπτομέρεια, αλλά βασική προϋπόθεση για τη ρεαλιστική αξιολόγηση της διάρκειας ζωής και της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς του προϊόντος.
Αντίστοιχα, το τέλος ζωής στα δομικά υλικά και τα χρώματα δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται αποσπασματικά. Τα χρώματα δεν ανακυκλώνονται αυτόνομα, αλλά επηρεάζουν τη δυνατότητα ανακύκλωσης ή επαναχρησιμοποίησης του υποστρώματος στο οποίο εφαρμόζονται. Το DPP καλείται να αποτυπώσει αυτές τις αλληλεπιδράσεις, χωρίς απλουστεύσεις ή ωραιοποιήσεις, παρέχοντας ρεαλιστική τεχνική πληροφόρηση. Αξίζει να διευκρινιστεί ρητά ότι το DPP δεν αποτελεί εργαλείο marketing ούτε συνεπάγεται αποκάλυψη συνταγών ή πνευματικής ιδιοκτησίας. Η πληροφορία που περιλαμβάνει αφορά λειτουργικά, κανονιστικά και περιβαλλοντικά δεδομένα, στο επίπεδο που ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η ανησυχία για αποκάλυψη formulation, αν και κατανοητή, δεν ευσταθεί στο πλαίσιο των απαιτήσεων του DPP.
Η προετοιμασία για το Digital Product Passport δεν ξεκινά από την επιλογή ψηφιακής πλατφόρμας. Ξεκινά από την εσωτερική οργάνωση των δεδομένων, την ποιότητα των τεχνικών και περιβαλλοντικών δηλώσεων και τη συνεργασία μεταξύ R&D, Quality και Regulatory. Οι εταιρείες που θα επενδύσουν έγκαιρα σε αυτή τη δομημένη προσέγγιση δεν θα περιοριστούν στη συμμόρφωση, αλλά θα βρεθούν σε πλεονεκτική θέση σε ένα κανονιστικό περιβάλλον που αλλάζει γρήγορα και ουσιαστικά.
